Thursday, March 6, 2025
Wednesday, March 5, 2025
Ba mươi tháng tư năm xưa, bác ở đâu? Bài báo 20 năm trước. Giao Chỉ, San Jose.
Ba mươi tháng tư năm xưa, bác ở đâu?
Thưa bác, ngày ba mươi tháng Tư năm 75 cháu đi nhận xác chồng ở nghĩa trang quân đội tại Biên Hòa.
Thưa bác,
Nhiều năm qua bác nhắc đi nhắc lại về chuyện Ba Mươi tháng Tư. Bác nói rằng mỗi người đều có một ngày Ba Mươi tháng Tư cho riêng mình. Bác vẫn hỏi một câu. Lúc ấy quý vị đang ở đâu? Thưa bác, ngày ba mươi tháng Tư năm 75 cháu đi nhận xác chồng ở nghĩa trang quân đội Biên Hòa.
Xin kể đầu đuôi như sau:
Người yêu của cháu, chồng sắp cưới của cháu là Nguyễn Đông Thành, trung úy biệt động quân, đơn vị đóng tại Chân Thành vào thời kỳ 1975. Từ lúc ra trường Thủ Đức, anh làm trung đội trưởng tác chiến cho đến khi lên đến trung úy đại đội trưởng đã bị thương 4 lần. Một lần bị thương nặng phải nằm nhà thương hai tháng. Còn các lần khác chỉ bị thương nhẹ. Cháu gặp anh trong một lần nữ sinh đi ủy lạo chiến sĩ tại tổng y viện cộng hòa rồi quen nhau. Sau đó chúng cháu đôi khi lại còn cầu cho bị thương nhẹ để có dịp gặp nhau ở Sài Gòn. Một lần anh chỉ bị trẹo chân vì nhảy trực thăng mà được nghỉ đến gần một tháng. Đó là lần bị thương hạnh phúc nhất của chúng cháu. Gia đình hai bên đã có dịp gặp nhau sau khi về thưa với cha mẹ. Đầu năm 75 đã làm đám hỏi. Chờ đến đầu tháng 5-1975 là làm đám cưới. Cháu có ông cậu làm trung tá ở Sài Gòn quen biết nhiều nên hy vọng sẽ giúp cho anh Đông Thành đổi về đơn vị hậu cứ hay về bộ quốc phòng. Tết 75, hai đứa chúng cháu đến mừng tuổi cậu và xin cậu chạy giúp. Chạy đây là nói hộ chứ không phải tiền bạc gì hết. Cậu cháu coi tướng anh Thành và rất hài lòng để mừng cho cháu gái. Cậu khen vị hôn phu của cháu tuy còn trẻ nhưng rất đẹp trai và tướng mạo đàng hoàng. Anh 22 tuổi, còn cháu 19 tuổi vào năm 1975. Cháu cũng khá cao mà anh Thành còn cao hơn cháu cả đầu người. Anh chơi thể thao cả xà ngang và xà dọc nên người rất tài tử. Bạn học trường Gia Long đứa nào cũng thích trung úy Đông Thành của cháu.
Tuy nhiên, khi hỏi chuyện về đơn vị của Thành thì ông cậu của cháu hơi ngần ngại. Cậu nói rằng năm trước có xin cho con một anh bạn đóng đồn được đổi về tỉnh. Chỉ một tuần sau anh thiếu úy lên thay thế bị hy sinh. Bà mẹ anh này đi thưa giám sát viện về tội ăn tiền đổi người để đưa con bà vào chỗ chết. Vì vậy cậu cháu nói để chờ một thời gian, đơn vị rút từ Chân Thành về hậu cứ rồi sẽ xin đổi sau.
Người yêu của cháu cũng rất tự ái nên không hề nói gì thêm, cứ bấm tay cháu gạt đi không muốn đề cập đến việc xin thuyên chuyển nữa. Từ biệt ông cậu xong, hai đứa ra về. Cháu giận anh ấy hết sức, nhiều lúc chỉ muốn cho ra trận chết đi cho rồi.
Đàn ông mới hơn hai mươi tuổi mà đã muốn làm anh hùng. Gia đình anh ấy con một, xin hoãn dịch cũng còn được chứ ai lại đi biệt động quân. Quanh năm hành quân, đôi khi ở đơn vị còn có lệnh phải cạo trọc đầu cho thêm dữ dội. Nhưng nói gì thì nói, anh Đông Thành dù để tóc dài hay tóc ngắn thì trông vẫn đẹp như tài tử Pháp Alain Delon.
Cháu rất hãnh diện đi với anh ở đường Nguyễn Huệ. Nhưng hai đứa không có dịp đi chơi với nhau nhiều lần.
Qua tháng 3-1975, có tin địch uy hiếp Chân Thành, gia đình hai bên và riêng cháu lo lắng ngày đêm. Rồi tin từ bộ chỉ huy là đơn vị biệt động quân ở Chân Thành có lệnh rút. Quân đội cho lệnh bỏ Chân Thành. Chưa bao giờ cháu lại vui mừng khi được tin quân ta rút như vậy. Là một học sinh chưa được 20 tuổi, cháu chỉ mong người yêu sớm trở về bình yên.
Quân đội muốn bỏ đâu thì bỏ. Muốn rút đâu thì rút.
Nhưng đau khổ chưa, đúng như cháu đã lo ngày lo đêm. Đơn vị cho người đưa tin về nhà để đi nhận xác Đông Thành vào ngày 25 tháng 4-1975. Người lính ở đơn vị nói rằng anh ấy đã chiến đấu anh dũng ra sao, hy sinh như thế nào. Chẳng còn lòng dạ nào mà nghe chuyện.
Sao bao nhiêu người còn sống ở Sài Gòn không ra mà anh dũng hy sinh. Trời đất công bình ở chỗ nào. Đi lính có ba năm mà bị thương đến 4 lần, rồi mới chết. Đông Thành của cháu hiền lành như thế, có làm hại ai đâu mà phải chết oan uổng như vậy. Sau khi được tin cháu cứ như điên dại rồi đi theo gia đình lên nghĩa trang quân đội nhận xác người yêu. Dù chưa cưới nhưng cháu đã khai là chồng. Mấy ông đòi hôn thú vì tưởng cháu muốn xin tiền chồng chết. Xin tiền tử tuất với 12 tháng lương. Cháu quyết liệt nhận xác chồng dù chẳng có hôn thú.
Đất nước có còn đâu mà lãnh tiền.
Anh Đông Thành nằm như ngủ. Đạn vào ngực, vào tim, vào bụng nhưng mặt anh vẫn nguyên lành. Anh nằm đó vẫn đẹp như thiên thần. Anh về bằng trực thăng trên băng ca đúng như trong bài hát, đúng như trong tiểu thuyết. Bên cạnh xác anh có nhiều đồng bạn cũng chết nhưng vì để lâu nên bốc mùi hôi thối.
Nhiều gia đình cũng đến nhận xác. Đàn bà trẻ con khóc la ầm ỹ.
Cháu cũng hòa theo tiếng khóc nức nở. Gia đình chôn xác anh ngày 27 tháng 4-1975, buổi chiều thì ra về nhưng cháu ở lại. Cháu trốn vào khu Nghĩa dũng đài nhưng người nhà lại tưởng bạn cháu chở về Sài Gòn. Suốt những ngày cuối tháng 4 đau khổ cháu tha hồ khóc.
Trên nghĩa trang toàn là gia đình tử sĩ nên cũng không ai chú ý. Có gia đình đem theo Radio nên mở ra nghe tin tức chiến sự. Rồi dân di tản ở bốn phương trời kéo nhau về tạm trú. Họ dựng lều ngay bên cạnh các phần mộ.
Khu lính chết đã lâu thì có mộ bia và tấm Ciment bên trên. Khu mới chết thì chỉ đắp đất.
Có cả trăm cả ngàn ngôi mộ. Những ngày đầu thì có nhiều xác chở về bằng trực thăng. Về sau xác chở về toàn bằng xe nhà binh. Sau cùng thì đủ các thứ xe chở xác về đơn vị chung sự.
Nơi để xác có máy lạnh nhưng không có điện nên trở mùi hôi thối. Nhiều xác chở đến để ngay dưới đất, trời nắng bốc mùi làm cho các gia đình ở gần phải dở lều di chuyển đi nơi khác.
Ông sĩ quan trách nhiệm chôn cất nóng nẩy gắt gỏng và anh em chôn cất làm việc rất vất vả. Ai cũng có mùi rượu và dầu Nhị Thiên Đường đầy người.
Đến ngày 30 tháng 4, khi có lệnh đầu hàng thì không còn ai trách nhiệm. Lúc đó đã xuất hiện người của cộng sản ra gom dân gom lính chạy loạn bắt phải đào hố chôn tập thể.
Một anh công binh của ta lấy xe đào các hố thật lớn, rồi đưa tất cả các xác lính Việt Nam Cộng Hòa chôn tập thể. Có gia đình cố giành lại xác người thân tự đào lỗ chôn riêng.
Cháu thấy một gia đình chỉ có người vợ trẻ với mấy đứa con tám chín tuổi ạch đụi bới đất chôn chồng. Cháu tìm cuốc đến giúp một tay và thấy mình đã bớt điên. Thấy cảnh hai đứa nhỏ cùng mẹ móc đất chôn bố, cháu thấy cuộc chiến tranh vô nghĩa biết chừng nào. Và sự đau khổ của mình cũng chẳng phải là duy nhất. Đứa con gái chừng 10 tuổi và đứa em trai 6 tuổi vừa khóc vừa móc đất giúp mẹ. Cháu sẽ không bao giờ quên được hình ảnh này. Sau đó qua ngày 2 tháng 5-1975, cháu quá giang xe của người ta về lại Sài Gòn. Năm 1980, cháu lập gia đình với một anh Thủ Đức còn trẻ có 2 năm cải tạo. Chúng cháu vượt biên rồi vào Mỹ. Chồng cháu rất hiểu biết nên tôn trọng mối tình đầu của cháu với Đông Thành.
Từ mùa Xuân 1993, chúng cháu cứ vài năm lại về Sài Gòn và lần nào cũng lên nghĩa trang Biên Hòa .
Cháu có theo dõi chương trình tảo mộ chui của các bác. Lần nào cũng khấn vái cho anh Đông Thành phù hộ công việc của hội. Cháu có thuê người làm cho anh Thành tấm Ciment đúng kích thước như các ngôi mộ khác chứ không muốn xây cho thật lớn. Anh Thành đã muốn được chết như các chiến hữu thì phải để anh nằm giống như các bạn của anh.
Cháu vừa thương mà vừa giận anh biết chừng nào. Người yêu của cháu là mối tình đầu, anh chính là hình ảnh của chiến tranh Việt Nam. Cháu vừa ghét lại vừa thương. Đã 30 năm qua rồi mà tình cảm vẫn không thay đổi.
Bác đã hỏi rằng, ngày Ba Mươi tháng Tư cháu ở đâu? Vâng, 30 tháng 4-1975, cháu đi chôn chồng ở Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hòa. Vậy thì phần bác Ba Mươi tháng Tư, bác ở đâu?
Tiểu Quyên,
Viết tặng các con của mẹ.
Muon nhan duoc sach tang xin gui dia chi ve Email nay
Giao Chi San Jose. giaochi12@gmail.com (408) 316 8393
From an article 20 years ago, Giao Chỉ, San Jose
Dear Sir, on April 30, 1975, I went to collect the body of my husband at the military cemetery in Bien Hoa.
Sir, for many years, you have repeatedly mentioned April 30th. You said that everyone has their own April 30th. You always asked, "Where were you at that time?"
Sir, on April 30, 1975, I went to collect the body of my husband at the military cemetery in Bien Hoa. Let me tell you the full story:
My beloved, my soon-to-be husband, was Nguyen Dong Thanh, a captain in the Special Forces. His unit was stationed in Chan Thanh in 1975. After graduating from Thu Duc, he served as a platoon leader and later became a company commander. He was wounded four times. One time, he was seriously wounded and had to stay in the hospital for two months. The other times, his injuries were lighter. I met him when I was a student, visiting soldiers at the Republic of Vietnam Armed Forces General Hospital. We became close, and after that, we sometimes even wished for him to be slightly injured so we could meet in Saigon. One time, he sprained his ankle while jumping from a helicopter, which allowed him to rest for nearly a month. That was the happiest "injury" for us.
Our families met after we informed our parents. Early in 1975, we got engaged, and we were planning to marry in early May 1975. My uncle, a lieutenant colonel in Saigon, knew many people, so we hoped he could help my fiancé, Dong Thanh, transfer to a different unit or to the Ministry of Defense. During Tết 1975, we visited my uncle to ask him for help. He took a look at Dong Thanh and praised him, saying that although he was young, he was handsome and had an honorable appearance. Dong Thanh was 22 years old, and I was 19 in 1975. I was fairly tall, but Dong Thanh was even taller than me. He was athletic, participating in both horizontal bars and parallel bars, so he looked very fit. All my friends from Gia Long School liked my fiancé.
However, when we asked about his unit, my uncle seemed hesitant. He said that the previous year, he had requested to transfer a friend from a garrison unit to the province, but that soldier was killed after a week, and his mother had gone to the hospital to report corruption. Therefore, my uncle said we should wait for a while, as the unit would eventually be pulled back to the rear, and the transfer could happen later.
Dong Thanh was very proud, so he didn’t bring up the transfer issue again. After we left my uncle's house, I was very upset with him and often wished he would go to battle and die. A man who was just over 20 years old, and yet already wanted to be a hero. His family only had one son, and he could have postponed his service, but he chose to join the Special Forces, always on the move, sometimes with orders to shave his head for added intimidation. Yet, no matter what, Dong Thanh, whether with long or short hair, always looked like a handsome French actor, Alain Delon.
I was very proud to walk with him on Nguyen Hue street, but we didn’t have many chances to go out together. In March 1975, news spread that the enemy was threatening Chan Thanh, and both our families, as well as I, were worried day and night. Then came the news from headquarters that the Special Forces in Chan Thanh had received orders to withdraw. The army was pulling back. I had never been so happy to hear that our forces were retreating. As a student under 20, I just wanted my fiancé to come back safely. I didn’t care where the army retreated to. But then came the painful news, just as I had feared. The unit sent someone to inform my family to come collect Dong Thanh's body on April 25, 1975. The soldier from his unit spoke about how valiantly Dong Thanh had fought and how he died, but I couldn’t listen to that. How could so many others still be alive in Saigon, but he died heroically?
Dong Thanh was so kind, and he never harmed anyone. Why did he have to die in vain? When I heard the news, I went mad and followed my family to the military cemetery to collect his body. Even though we weren’t married yet, I declared him my husband. The officials tried to question our marriage, thinking I wanted to claim his death benefits, but I was determined to take his body, regardless of whether there was a marriage certificate. What was there left to claim from a country that no longer existed?
Dong Thanh lay there, looking as though he was sleeping. A bullet had pierced his chest, heart, and abdomen, but his face remained intact. He looked as beautiful as an angel. He was brought back by helicopter on a stretcher, just like in the song, just like in the novels. Beside him were many fallen comrades, but they had been there too long, and the stench was unbearable. Many families came to collect their loved ones' bodies, with women and children crying loudly. I joined in their cries. We buried him on April 27, 1975, and then my family left, but I stayed behind. I hid in the Heroes' Memorial area, while my family thought I was going back to Saigon with friends.
During the last days of April, I wept freely at the cemetery, where all the families of the fallen soldiers were. No one paid attention to me. Some families brought radios to listen to news of the ongoing battle. Refugees from all over the country arrived, setting up tents next to the graves. There were hundreds, even thousands of graves. In the beginning, many bodies were brought by helicopter, but later, they came by military trucks. Eventually, all sorts of vehicles brought the bodies for burial. The cold storage facility was supposed to preserve the bodies, but without electricity, the stench was overwhelming. Many bodies were left on the ground under the sun, emitting foul odors that forced nearby families to move their tents further away.
By April 30th, with the order to surrender, no one was in charge anymore. Communist soldiers began to gather people and soldiers who were fleeing, forcing them to dig mass graves. An engineer from our side used a bulldozer to dig large holes, and all the bodies of the South Vietnamese soldiers were buried together. Some families tried to retrieve their loved ones' bodies, digging their own individual graves. I saw one family, a young wife with a few children about 8 or 9 years old, digging to bury her husband. I grabbed a hoe and helped, and in that moment, I felt less crazy. Seeing those two children, with tears in their eyes, helping their mother dig their father’s grave, I realized how pointless the war was. And that my own suffering was not unique. I will never forget that scene.
After that, on May 2, 1975, I hitched a ride back to Saigon. In 1980, I married a man from Thu Duc, who had spent two years in reeducation camps. We fled the country and went to the United States. My second husband understood my first love, Dong Thanh, and respected my memories of him. Since 1993, every few years, we visit Saigon, and we always go to the Bien Hoa cemetery. I follow the program for visiting graves. Each time, I pray for Dong Thanh to bless the work of the association. I hired someone to make a gravestone for him, the same size as the others, because I didn’t want to build a large one. Dong Thanh had wanted to die like his comrades, so I made sure his grave resembled theirs.
I both love and resent him. My first love, Dong Thanh, is the embodiment of the Vietnam War. I both hate and love him. It’s been 30 years, yet my feelings haven’t changed.
You asked, where was I on April 30th? Yes, on April 30, 1975, I went to bury my husband at the Bien Hoa Military Cemetery.
So, where were you, Sir, on April 30th?
Tieu Quyen,
Subscribe to:
Posts (Atom)